Pensioen (column Gerrit van Houwelingen)

Hij rijdt naar Wapenveld. Bach begeleidt hem met een van zijn suites. Met nog een handvol collega’s heeft hij ingetekend voor een consult bij het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds. De algemeen directeur heeft dat voor de oudjes van rond de zestig geregeld. Een dame achter een computer bezweert hem onder geen beding door te werken tot zijn vijfenzestigste, maar in elk geval een maand eerder te stoppen. De waarde van je niet gebruikte vut wordt namelijk uitbetaald met een hoger pensioen. Maar dan moet je wel van de vut gebruik gemaakt hebben. Hij vindt het maar logica van de koude grond. Met een kwartier staat hij weer buiten.

Hij steekt zijn nek uit voor een beginnende leerkracht, die nog maar amper pensioenpremie heeft ingelegd of zij krijgt te horen dat ze er na de zomervakantie uitvliegt. Maar dan moet hij in januari opnieuw iemand invliegen als het aantal kleuters de zestig overstijgt door de instroom. Hij houdt haar liever! Daarom trekt hij aan de bel bij het bovenschools management. Het wordt gehonoreerd met een overbrugging. Ze mag vijf morgens in de week blijven.

Het gevolg is wel dat ze, nu een vaste baan in het verschiet ligt, binnen de kortste keren in het huwelijksbootje stapt. En zo rijdt hij op zeker moment in colonne naar Rouveen. Een van de kinderen die bij hem in de auto zitten kreeg enkele jaren tevoren leukemie. Een ander laat weten dat papa niet meer thuis woont. Twee dametjes hebben de grootste schik als hij vertelt over hun ouders die vroeger bij hem in de klas zaten. Na de trouwdienst rijden ze naar Nieuwleusen waar ze met z’n vijfjes de bruiloftszaal binnenhuppelen. Als alle receptiegangers zitten, mag de klas het bruidspaar met een spel de cadeaus overhandigen. Tegen zessen leveren de auto’s hun kostbare lading weer af bij school.

Het staat in de krant. Rector Burggraaf gaat met pensioen. Amper koud van de universiteit of meneer Burggraaf geeft op zaterdagmorgen (we schrijven voorjaar 1970) enkele uren psychologie aan studenten die hun hoofdacte willen halen. Zo gaat je weekend voor een deel in rook op. Als de marteling voorbij is, komt pa hem halen. ‘Rijden’ is het eerste wat deze zegt. En dan kruipt hij achter het stuur en zoeft doodleuk vanuit Gouda zonder rijbewijs over de Brienenoordbrug naar huis. Autorijlessen zijn nergens voor nodig, heeft pa zelf ook nooit gehad in de crisisjaren. Tegelijk met de acte voor hoofdonderwijzer slaagt hij voor zijn rijbewijs. ‘Van wie heb jij les gehad?’ vraagt de examinator.

Achter de Oranjeschool in Zalk is het een drukte van jewelste. Jan Schenkel en zijn vrouw Marijke nemen beiden afscheid van het onderwijs wegens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Het hele dorp is uitgelopen. Terwijl zij eindeloze handjes staan te schudden, vangen de directeuren van de federatie elkaar vliegen af onder het genot van een hapje en een drankje. Langs de IJssel geuren de hooilanden. De zon staat tot laat boven de horizon. Op het schoolplein schuimt het laatste bier.