Vlucht door de nacht (column Herman Mateboer)

Het koppel eenden strijkt neer in water dat roerloos vlak is. Als je goed kijkt naar de vlucht van dit paartje zie je aan de achterkant van hun vleugels de veren iets omhoog komen. De vleugels dumpen de draagkracht en in een onwerkelijk steile hoek zeilen ze naar het wateroppervlak. Net voor de landing vlakt het glijpad af en strekken ze hun gevliezde pootjes uit en skiën kort, voordat de romp zich in het water laat zakken en ze de beschutting opzoeken van een gele rietkraag.

Het wonder van vliegen is iets wat nooit stopt me te verbazen. Als mens hebben we vliegen ons eigen gemaakt met machines die ons toegang hebben gegeven tot de verste uithoeken van de aarde. Afgelopen nacht vlogen we weg van Tokyo naar Istanbul via een noordelijke route over Rusland, ver noord van de heersende sterke straalstroom boven China die onze retourvlucht alleen maar zou vertragen.

Ik markeer het punt waar we daadwerkelijk over de oostelijke kustlijn passeren en Rusland binnen vliegen. Ik kijk op het navigatielog waar we dit land weer zullen verlaten en word stil van de immense afstand die we nog hebben af te leggen. We hebben negen uur en een kwartier voor de boeg en we vliegen al die tijd in het donker over een en het zelfde land. Ik was al onder de indruk van de afstanden als we vanuit het zuiden Argentinië verlieten en Brazilië over vlogen tot de grens met Colombia. Uren en uren. Hetzelfde als we van Kazachstan-ook zo’n eindeloze woestenij- China binnen vlogen. Uren en uren. Dat terwijl als je van Schiphol opstijgt je in twaalf minuten vliegen al de Duitse grens passeert.

Noord van Irkutsk, in de regio Krasnojarsk, komt collega Michail terug van zijn rustpauze en gaat mijn Turkse collega naar de crew rustruimte boven de business class. Michail is een geporteerde, gemoedelijke Griek die al jaren in Turkije vliegt.
Onze gesprekken gaan tussen de radio oproepen en navigatielog aantekeningen over de meest uiteenlopende dingen. Hij heeft een boerderijtje een uur ten zuiden van Athene, met olijfbomen, komkommers en tomaten. Op een gegeven moment vraag ik hem of hij een religieus mens is, wat hij bevestigend beantwoord. “Ik ben cantor in de Grieks Orthodoxe kerk.” Hij vertelt vol enthousiasme over de Byzantijnse muziek die hij als solozanger te berde brengt.
Op zijn telefoon heeft hij een opname van zijn ‘chants’ als hij voorzanger is tijdens de kerkdiensten. Het is een verwonderende ervaring om deze man te horen zingen in zijn vertrouwde omgeving terwijl we met de snelheid van bijna 1 Mach hoog boven de nachtelijke Russische taiga voortbulderen.

Terwijl we langs Novosibirsk naar het westen vliegen vertel ik hem dat ik een groot liefhebber ben van de Byzantijnse muziek en dat ik op Witte Donderdag een concert organiseer in een eeuwenoude kerk buiten mijn geboorteplaats. Hij is zo verrast dat hij bijna van zijn stoel rolt.
Hij kijkt me aan met zijn bruine kijkers en verteld me hoe zijn beleving van Pasen is.
Hoe hij met Pasen soms meer dan drie uur zingt in de kerk en dat zo’n intense beleving is dat hij in een trance raakt. Bevindelijk zeg maar. Ik begrijp het maar heb er geen gevoel bij. Ik weet waar ik vandaan kom, maar de onvoorwaardelijke overgave is teveel voor een controlerende vliegenier als ik.

“Je moet es met me mee gaan naar Mount Athos” zegt hij. “De zangstijl die je hoort in die kloosters is zo mooi, zo intens.”

’s Ochtends om halfvijf zitten we in een koffiebar op de Ataturk luchthaven aan een cappuchino en een bagel. Hij gaat om 0715u. naar Athene, naar zijn boerderij. Ik ga om 0705u. naar Schiphol. Naar mijn huis. En met Pasen gaan we allebei luisteren naar gezongen muziek die terug gaat over millenia, muziek die ons verbindt. Bij het scheiden krijg ik een dikke bear hug van hem.

De reis is, als je het mij vraagt, meer dan de opsomming van de bestemming. De reis is het doel. Gelukkig om een ‘drifter’ te zijn en al de ervaringen in dat rugzakje te stoppen. De vlucht door de nacht als een verrijking, iets wat je niet aan ziet komen. Geen vlucht ergens weg van, maar een omarming van wat nieuws. In een medemens een gelijkgeschakelde te vinden. Je weer te verbazen. De essentie van reizen.