Al 20 jaar de nieuwssite voor Genemuiden!
29 maart 2024 t’ Olde Staduus
Agenda
Van Dijk Heftrucks (tijdelijk)

‘Enorm project’ de Sas leverde wel resultaat op

Geplaatst op: 8 september 2018

Van Olst met een kaart van de Zuiderzee die Genemuiden veel onheil bracht.

Een select groepje Genemuidenaren komt af op de rondleiding die Wout van Olst tijdens Open Monumentendag geeft rond de Sas. Dat er geen mensen van buiten de Tapijtstad zijn, heeft een voordeel. “Dan kan ik tenminste pietereulie zeggen”, glimlacht Van Olst over een van de mooiste dialectwoorden.

De aanleiding voor de bouw van de Sas en de petroleumkelders was een stuk minder mooi, vertelt Van Olst even later. “Vanaf 1862 kreeg Genemuiden tot drie keer toe in korte tijd te maken met overstromingen. Mensen op het dak, vee verdronken. Toen eiste de bevolking maatregelen en daaruit is toen het plan voor keersluis de Sas ontstaan. Een enorm project in die tijd: het kostte twee keer de complete gemeentebegroting”, vertelt Van Olst. De Zuiderzee zorgde in die tijd voor soms hevige stormen. De ramp met de pont is daarvan ook een voorbeeld.

De gemeente vroeg zelfs de bevolking om mee te betalen. “Ik heb me altijd afgevraagd waarom waterschap en provincie deze sluis niet hebben betaald. Ondanks de hoge kosten was het wel een plan met visie. Overstromingen zijn er ook nooit meer geweest. Bovendien kon Genemuiden uitbreiden door de aanleg van de Sasdijk”, aldus de gids. Die dacht zelf dat Sas en petroleumkelders altijd in dezelfde tijd zijn gebouwd. “Maar dat klopt niet, de kelders zijn pas negen jaar na de Sas gebouwd.”

Dat was in de tijd dat heel Genemuiden overstapte van kaarsen op petroleumlampen. En daarvoor was brandstof nodig. “Je zou zeggen dat men na de stadsbranden veiligheid hoog in het vaandel had, maar eerst werd de petroleum gewoon in het weeshuis opgeborgen. Levensgevaarlijk natuurlijk. Pas later werden deze kelders gebouwd. Onder strenge voorwaarden mochten Genemuidenaren hier grote hoeveelheid brandstof opslaan. Wie zich niet aan de regels hield, riskeerde hoge boetes. Tot twee weeklonen aan toe.”

Bijna honderdvijftig jaar na de aanleg vormen Sas en petroleumkelders samen een van de twee Rijksmonumenten in Genemuiden. De andere is het stoomgemaal aan de Kamperzeedijk.

Gepubliceerd door Erik Driessen
Van Dijk Containers 500