Bewuste keuze maken bij beladen onderwerp

Het aantal ouders dat hun kinderen laat vaccineren daalt in Nederland. Uiteindelijk kan dat leiden tot een grote uitbraak van gevaarlijke kinderziektes, betoogde Douwe van de Werf van GGD IJsselland maandagavond tijdens een informatieavond in De Meente. Net als Rineke Heij van de NPV en wethouder Gerrit Knol riep hij vooral op tot het maken van een ‘bewuste keuze’.

Weinig onderwerpen die zo vaak in het nieuws staan en steevast veel emoties oproepen, als het vaccinatiebeleid. Steeds minder ouders besluiten hun kinderen te laten inenten. “Vanaf 2012 is die daling ingezet, waardoor we langzaam naar een vaccinatiegraad van 90 procent gaan. Daarmee komt de zogenoemde groepsimmuniteit in gevaar en neemt de kans op een uitbraak van een ziekte toe”, aldus Van der Werf.

In Genemuiden ligt het percentage gevaccineerden, nu op ongeveer 70 procent, traditioneel stevig onder het landelijk gemiddelde. Inenten is ook in de reformatorische wereld een gevoelig onderwerp. Toch ligt in deze gezindte niet de oorzaak van de huidige daling, zegt Rineke Heij van de Nederlandse Patiëntenvereniging (NPV). “De vaccinatiegraad neemt per generatie geleidelijk toe.”

De daling wordt vooral veroorzaakt door ouders met een antroposofische achtergrond en een groep die kritisch staat tegenover de inhoud van de vaccins. “Fakenews”, zegt Van der Werf over die laatste categorie die veel aandacht in de media krijgt. Volgens de GGD verspreidt deze groep veel onwaarheden. Ook minister De Jonge sprak maandag nog van ‘bangmakerij’. Van der Werf: “De huidige vaccins zijn heel betrouwbaar en veilig.”

Heij onderschrijft dat de vaccins van nu betrouwbaarder zijn dan de eerste vaccins. Zij verduidelijkte de verschillende opvattingen van christenen over vaccineren. De eerste bedenkingen waren niet zozeer tegen de vaccins, maar tegen de uitvinder daarvan. “Edward Jenner kreeg zoveel hulde voor zijn ontdekking dat het op afgoderij leek. Vooral daartegen kwam een tegenreactie van christenen”, aldus Heij.

Nog steeds zijn er drie visies in de reformatorische wereld, maakte Heij duidelijk. “Volgens een deel is vaccineren een voorzorgsmaatregel waarmee je op de stoel van God gaat zitten, omdat je door vaccinatie de ziekteverwekker toedient door menselijke hand. Anderen vinden dat het draait om het persoonlijke geweten: vertrouw je op God of op een middel dat we mogen gebruiken? Dat maakt vaccinatie tot een keuze vanuit geloofsvertrouwen. De laatste visie legt de nadruk op de menselijke verantwoordelijkheid, wat niet hetzelfde is als dat de mens autonoom, los van God, zou zijn. Zij zien geen principieel verschil tussen vaccineren en andere geneesmiddelen.”

Volgens Heij is vaccinatie nog steeds een thema dat speelt onder haar achterban “Wij worden veel benaderd over dit onderwerp door ouders die een bewuste keuze willen maken. Belangrijk is dat het om een persoonlijke keuze gaat die je maakt op basis van goede argumenten en niet op basis van druk vanuit familie, kerk of de overheid Die keuzevrijheid en onderling respect staan voorop”, aldus Heij.

Ook Margot Baardse en Douwe van der Werf van GGD IJsselland zijn geen voorstander van verplicht vaccineren, maar ze kunnen zich wel voorstellen dat de minister voor die keuze komt als de vaccinatiegraad verder daalt. Nederland zit daarmee Europees gezien in de achterhoede. “In Frankrijk en Italië waren nog minder mensen ingeënt en het is geen toeval dat juist daar mazelenepidemieën uitbraken”, aldus Van der Werf. Beide landen gingen overigens wel over op verplicht vaccineren. Overigens sterven er wereldwijd nog steeds vierhonderd kinderen per dag aan mazelen. Van der Werf liet tijdens zijn presentatie de resultaten van een wetenschappelijk onderzoek zien dat stelt dat vaccinaties in Nederland tussen de 6000 en 12.000 sterfgevallen hebben voorkomen.

Vanaf 1 januari is de gemeente verantwoordelijk voor het vaccinatiebeleid. Wethouder Knol hoopt ondertussen dat de informatieavond bijdraagt aan ‘een gesprek dat op gang moet komen’. Ook hij is geen voorstander van een verplichting. “De overheid moet vooral argumenten aandragen en uitleg geven over de vaccins. Nu krijgen vooral de ‘kritische prikkers’ voortdurend een podium, waardoor mensen aan het twijfelen worden gebracht. Belangrijk is vooral dat ouders een bewuste keuze maken voor hun kinderen.”

En daar zit nou net het lastige punt, vindt Baardse van de GGD. “Want een keuze voor je eigen kind is ook een keuze voor de andere kinderen.”