Herinneringen aan Egbert Woelderink (1914 –1997)

(door Jan Koster)

Op 25 januari 2014 was het precies honderd jaar geleden dat Egbert Woelderink in Hasselt geboren. In 1955 werd Woelderink benoemd tot organist van de Grote- of St. Stefanuskerk te Hasselt. Ruim 40 jaar bespeelde hij het fraaie Rudolp Knoll-orgel in deze kerk. Tijdens de kerkdienst op Eerste Kerstdag verzorgde Egbert Woelderink altijd een muzikale ‘kerstmeditatie’ op ‘zijn’ orgel. Ademloos hoorde de kerkgangers de kerstklanken aan. Egbert Woelderink overleed in oktober 1997.

Hasselt; Ridderstraat 4. Een huis wat al heel oud moet zijn. Verscholen in een bochtige straat met uitzicht op de grote steunberen van de Stefanuskerk. De wind die altijd om de kerk lijkt te waaien. Raampartijen met grote roedeverdelingen kenmerken de voorgevel. De groene voordeur iets wat scheef gezakt tussen de beide deurstijlen. Vroeger : boven het kleine raampje in deur, een wit geëmailleerd plaatje met zwarte letters ; “E. Woelderink”. Achter de deur; de lange gang. Aan de muur : een grote foto van het orgel van de Grote Kerk van Hasselt. De woonkamer waar het daglicht met moeite naar binnenviel, had grote draagbalken aan het plafond. In het midden hing een grote kroonluchter. De rijzige schoorsteenmantel voorzien een kolossale spiegel. Een sfeervol interieur. Hier woonde vroeger de familie Woelderink. Als jochie kwam ik in dit huis. ‘Aan de hand’ van vader en moeder. Beide families onderhielden al vanaf hun wederzijdse grootouders goede banden met elkaar. Later mocht ik wel eens mee met Woelderink naar het orgel in de kerk. Het fascineerde me enorm; de grote rode orgelkas geplaatst tegen blauw geschilderde draperieën, glimmende orgelpijpen en een man iets wat gebogen achter de klavieren. Woelderink bracht klanken voort ; bruisend, smekend of verstild.

Meer dan 40 jaar is Egbert Woelderink organist geweest van de Grote- of St. Stephanuskerk in Hasselt. Zoals toen gebruikelijk , werd Egbert Woelderink ‘na gehouden proefspel in de kerkdienst’ op 1 juli 1955 door de Kerkvoogdij van de Hervormde Gemeente te Hasselt tot organist benoemd.

Halverwege de ‘60 jaren vond er een grote restauratie plaats van kerk en orgel. Nadien verscheen de eerste plaatopname met niet-ritmische gemeentezang vanuit de Grote- of St. Stephanuskerk in Hasselt. Spoedig gevolgd door de eerste grammofoonplaat (in 1972) van Egbert Woelderink met eigen improvisaties. Vanaf dat moment stond ‘Hasselt’ ineens op de kaart van muziekminnend Nederland. En voorgoed. De akoestiek van de kerk werd geroemd en de klank van het ‘onbekende’ Knol-orgel met haar bespeler maakte veel indruk.   Blijkbaar behoorde Hasselt toen   tot het ‘overjordaanse’ gebied in Nederland;   muziekrecensies in landelijke bladen begonnen met ‘Hasselt ligt in Overijssel, nabij Zwolle’….

Op 1 juli 1980 was Egbert Woelderink 25 jaar organist van de Grote Kerk in Hasselt. De kerkvoogdij nodigde Feike Asma uit om een Jubileumconcert te verzorgen op ‘zijn’ orgel. De één een gevierd concert- en kerkorganist, de ander een eenvoudig kerkorganist’; beiden waren zeer op elkaar gesteld. Nog zie ik Feike Asma, mét een enorme sigaar, na afloop via de Hoogstraat naar gebouw Immanuël in de Regenboogstraat lopen waar een receptie aangeboden werd. Onder zijn arm een grote houten stoof waarop in sierletters was aangebracht ‘Looft God, looft Zijn Naam alom’’ voor de jubilerende Woelderink .

In de zomer van 1995 werd stilgestaan bij het veertigjarig organisten jubileum van Egbert Woelderink. Opnieuw werd hem een feestelijke orgelconcert aangeboden; op zijn verzoek was Willem Hendrik Zwart uitgenodigd. Tussen beide organisten was sprake van grote erkenning en herkenning in hun muzikale prestaties. Willem Hendrik Zwart had diepe bewondering voor het kerkelijk orgelspel van Egbert Woelderink. ‘Die man had les moeten krijgen van mijn vader!’ vertelde Zwart eens tegen mij.

Het orgelspel van Egbert Woelderink was heel nauw verbonden met de ‘orgelstijl’ van Jan Zwart en Feike Asma en voor veel mensen herkenbaar. Z’n voordracht had iets ‘lieflijks’ en was oprecht gemeend. Koraalmelodieën hadden zijn absolute liefde, en ging hier respectvol mee om. Zelden heb ik een organist gehoord die de gemeentezang zo kon ‘opstuwen’ en ‘inspireren’ als Egbert Woelderink. Op karakteristieke wijze improviseerde Woelderink voor de eredienst over de psalm die als ‘voorzang’ werd aangeheven. Aangepast aan de periode van het ‘Kerkelijk Jaar’ of aan blijde of droevige gebeurtenissen in de Hervormde gemeente. Heel bijzonder waren de ‘orgelklanken’ op Eerste Kerstdag in de Grote Kerk van Hasselt. Terwijl de dominee zijn kerstpreek afrondde en nog sprak!, zette Woelderink heel zachtjes het orgel in met een kerstlied, als voorspel voor de te zingen psalm na de preek.

Onder zijn de vingers vloeide er een kleine kerstfantasie , wat altijd eindigde in ‘Stille nacht’. Ineens had orgel ‘klokjes’ en andere mooie klanken. De stilte ‘hoorbaar’ in een tjokvolle Stefanuskerk…

Niemand die zich verroerde tegen zijn muzikale bijdrage op deze kerstmorgen . Het hoorde een beetje bij Woelderink, het hoorde een beetje bij ‘Hasselt’.

Hasselt; Ridderstraat 4 . Het huis staat er nog steeds. Een jong geslacht heeft haar intrek genomen. De oude bewoners, zij leven niet meer. Henk Woelderink verzorgde samen met, nu wijlen Harm Meuleman,   enkele jaren geleden de uitgave van enkele psalmbewerkingen van zijn vader, die vanaf grammofoonplaten genoteerd waren.

Herinneringen aan een fijn bezield kerkelijk musicus: wijlen Egbert Woelderink.