Koneginnedag (column Herman Mateboer)

De legere skoele, dat was toen nog dat mooie zwaert geteerde öltn gebouw met zes lokaaln, zes klassn, zes meesters en zo now en dan ’n grote tandartsbus veur de deure. In die tied waarn d’r ook al gaessn bi’j die net wat meer mee noar ’t skoelplein brachtn dan aandern. Kiek, iederiene ad ’n fiese. Iederiene fieste of leup noar skoele. Ek kan mi’j niet eugn da’k ooit met d’owto ebracht bin al was ’t allient maer umdat mien moeier gien rijbewies ad, loat stoan ’n owto.

Toen was al dudelek dat – in de woordn van d’olde skriever Orwell- et iene vaerrekn wat meer gelieke is dan et aandere. Dat kwam beveurbeeld tot uutdrukkenge deur de uutrusting van oen fiese. Ie addn fiesn, en ie addn fiesn. D’iene kwam van Union, d’aandere van Gazelle. Vule meer keuze was d’r niet, maer, maer, en now kump et, et zat ‘m in de finesses. In die ofwieknde uutrustege, zoas ’n mooie Mercedes of BMW teegnswoordeg niet meer met plastic wielkappn kan rondriedn, zo was ’n fiese maer gewoon ’n fiese tot ie mega epimpt was bi’j Jan Kraechien of bi’j Piet de Fiesemaeker.

Ie konn’ as jochien gewoon machteg, ja stinknd jaloers weenn as ien van oen klasgenootn ’n nije fiese ad, en dan ook nog ies leup te pronkn met ’n kilemeterteller. Zo’n rond, glaanznd blekkien met ’n rooie wiezer onder ’n glasplaetien en onderan dat bussien leup ’n kaebeltien noar de naeve van oen veurwiel. Zien veurwiel. Ek ware niet zo epriviligeerd. As ie dan noast oen klasgenoot fiestn dan luund’ie verre buutn oen bubbeltien en skroewnd; ‘Zeumtwinteg, wi’j goan zeumtwinteg i’j!!!’ Tewiel ie traptn as ’n wilde en op oen moat zien metertien keekn. En dan niet met de stuurn of de trappers in de wiere raekn want dan stond dat metertien blekskaeters snel op nulle.

De triomf van zo’n fiestocht wörde nog groter as d’r iene zo’n kilemeterteller ad en ’n toetert. Zo’n blekkn minitrompettien met ’n rubbern bloasbaellechien an ’t einde. Aa’j dat addn, now, mien jonges zolln zaegn; dan bi’j baas! Dat was et summum, et oogste goed in fiesnlaand wat er te aeln was. Gewoon noar ’t Veer fiesn en as Jan Lökkien de boom van de pont net dechte deu aerd goan toetern. Die deu ‘m dan weer lös woarop de protsert met zien patserfiese recht op de oopn kleppe ofkoerste en net op ’t leste moment met ’n subtiele koerswiezege et veer’eufd opfieste met ’n grote grijns op zien bakkes. Op zok soort momentn kwam zo’n toetert onteegnzeglek van passe!

Dan kwam doar ellek joar de adventstied van Koneginnedag en waekte twiewieleg Gaellemuun uut ’n wintersloap en draeidn ze bi’j Jan Kraechien drie ploegndienst umme alle brommerties van jochies met linkeraandn te veurzien van demperloze brommerties. Dan ston ie met lede oogn toe te kiekn oe bongels met Kreidlers en Zündapps met zonder demper en de tenk vol Castrol de Beatrixstroate inskeurnd met woare doodsverachting en ’n eidns kabaal. Dan was oen fiese, al aa’j ’n goldn toetert en ’n kilemeterteller met Machmeting, ielemoale neks mere weerd.

Dan aa’j ’n lamlendeg allef kniepertien op ’n bierviltien in ’t achterrad in ’n skaemele poging tot krachtmeting. Aa’j ’t goed deunn dan aeld ie ’n vuufliter verreveblek bi’j van der Wulp en maekt’ie ’n gat in de bodem, sisaltow d’r deur, umme de tromme van ’t achterrad, umme ’n spieker op de bodem van ’t verreve blek en, en doar knörd-ie dan mee deur de stroatn van Gaellemuun, tewiel aa’j links en rechts in-aeld wördn deur gaessn met grote brommers die oe volledeg wegvaegdn as ’t op decibels ankwam. Dan sneuv-ie die lekkere walm op van verbraande Castrol en wus ie precies wat ie gingn doen as ie ien keer zestiene waarn. Dan kreeg ie weer ’n ongekende strakke focus op oen toekomst!

Op de grote dag zellef was et al vrog in de mörn kompleet wild west rond de et Stad’uus plein en de nauwe streuties  rond de grote kerreke, de Langestroate en woar al niet. Wi’j woondn op ’t industrieterrein. Dat was fijn veur de nachtrust want doar kwam zeldn wat langes, d’r was niet vule eer te be-aeln met knettern tussn sloapnde fabriekn. Pliesiekomissaris Deusien ad ooit et lumineuze idee umme dit festijn lam te laegn deur op et rendezvous terrein veur et staduus de bougiekaebels deur te knippn. Dat was slechts ’n tiedelek opont’old want met ’n taengechien en wat plakbaand was ’t probleem verölpn en ging d’iele bende met ’n verbeetn vermetel’eid nog vule aerder en onbesoesder in de weer met lawaai maekn. As de pont lös was dan mossn ze de Sluus ook nog eem wakker skuddn en laeter op de dag kwaamn dan de indiaann veraeln lös dat de eerste brommert zo aerd de pont –met opgevreurn plaankn- opskeurde, remde, op de slagboom an d’aandere kaante bleef angn, vol in de remmn, tewiel zien brommert onder ‘m vandoan gleed de plomp in. Dat was de tied dat de integraal ellem zien intrede deed en d’r was d’r iene die ad ’n gat eboord in de beugel veur zien mond woar ie dan ’n peuk deur kon steekn. Dan mos ie wel de Marlboro 100 em want aanders braandde oe et interieur van oen ellem of veur aa’j ‘m goed en wel in de braand addn, maer hey, doar eurde ie gien iene over want et was gewoon ’n lumineus idee.

Dan waarn d’r nog de jonges van de moterskure die al dit geweld soms deedn verbliekn want ’n Norton of Triumph zonder demper is netuurlek de overtreffnde trap van kabaal maekn. Et was ook weer niet iel sportief want die keerls die zettn de jochies met knetterbrommerties te kakkn. Ien gevolleg doarvan is dat mien bruur nog altied last ef van tinnitus maer ook doar ad op zo’n glorieus moment gien iene last van, aanders dan dat ie nog daegn met ’n fluittoon in zien oorn rondleup. De reeknge kump altied laeter.

Now kiek ek teegn de vuufteg an en dinke; ‘Ek wol dat de tied niet zo machteg snel ging.’ Toen ging de tied niet snel genog veur aa’j zestiene waarn en an dit ongebreidelde testosteron orgie konn’ meedoen. Et leevm was gewoon simpel, kiekn oe aerd aa’j konn’ en oe vule kabaal aa’j d’r bi’j konn’ maekn. Wie gaf d’r wat umme dat zien olders in baede wegkwiendn van naereg’eid; As die jonge tomeet maer in ien stuk in uus kump, as ie ‘m maer niet in de kreukels jaegt, as ie maer….

Nee, et was ’n mooie tied, et leek wel of alles kon, bi’j de fiesemakers gruuidn de boomn tot in d’emel en bi’j de zoepkeetn wörde esleuteld as of ’t leevm d’r van of öng. Alles ad zien eign ritme, zien eign volume en de vent met ’n brommert die keek en zag dat et goed was.