Nooit gewerkt (75e en laatste column Gerrit van Houwelingen)

De methodes voor taal en rekenen zijn doorgewerkt en de rapporten geschreven. Houdt dan een klas in de laatste schoolweek maar eens aan de praat. Een spannend moment is de vraag of de jeugd gegroeid is in de loop van een cursusjaar en na de vakantie een groter leerlingensetje nodig heeft. Als de bruine boterhammen hun werk goed hebben gedaan en ze met een rechte rug hun voeten plat kunnen neerzetten, is de laatste hindernis van het schooljaar ook met succes genomen.

Om de zomervakantie in te luiden huurt hij met zijn dochter een kano op de Belt. Als ze de kolkjesroute nemen, raken ze vast in een veld krabbescheer. Vlotjes met resten van de nesten van de zwarte stern liggen er verlaten bij. Af en toe beuken ze op een drijftil. Waterplanten schieten welig op tussen het riet: haagwinde, bitterzoet, watermunt. Ze kent er niet eentje. ‘Jij ook altijd met die namen’, zegt ze. Maar als ze een blaadje munt fijn wrijft en de geur opsnuift knikt ze begrijpend. Ze kletsen wat over Freinet, de pedagogische bolleboos uit de Zuid-Franse Alpen, waar ze een scriptie over wil gaan schrijven. Is er een plekje op deze aardbol waar het beter toeven is dan in dit stukje Noordwesthoek?

‘Komen jullie nog een weekje deze kant op?’ sms’t ze later vanaf een camping in Luxemburg, waar ze kinderwerk doet. Eigenlijk bedoelt ze te zeggen dat ze wel zin heeft in een snelle lift terug. De heenreis met de trein vond ze maar een marteling. Dan huurt hij een Ferienwohnung net over de grens in de Eifel. Langs het snelstromend beekje de Irsen leest hij ‘In Europa’ van Geert Mak. De dikke turf van ver over de duizend pagina’s weegt hem zwaar in de handen, maar is ongemeen boeiend, al moet je hem na een hoofdstuk wel even wegleggen om bij te komen. Een ijsvogel flitst als een blauworanje bal over het water en verdwijnt onder de brug, waar de forellen genieten van de schaduw. Er staat een Denkmal: vier gesneuvelden uit de Eerste en tien uit de Tweede Wereldoorlog staan op het zuiltje. Een oud vrouwtje geeft de fuchsia’s er omheen wat water. Die avond is er op ‘das Erste’ een documentaire over de vuurzee die Dresden verwoestte, de absolute waanzin van de eeuw van onze vaders.

Aan het eind van de zomervakantie fietst hij met vrouwlief het kroonjuweel van de LF-routes: rondje Zuiderzee. Er zitten an ’t Eufd vaak fietsers op deze lange afstand route. Het begint al in mei en eindigt in september. Aan het einde van de eerste dag legt hij zich met zadelpijn ter ruste in een hotelletje in Spakenburg. Des anderen daags fietsen ze door het Gooi en de plasdras van Waterland naar Volendam waar een kamer met uitzicht over de Gouwzee wenkt. Na overnachtingen in Den Oever en Stavoren worden ze door de baliekluivers op het leugenbankje binnengehaald. Hier doet het gevleugelde woord dat de meester nooit gewerkt heeft nog altijd opgeld.