De Wagt terug bij pont die hem bijna het leven kostte

Tekst en foto's Enrico Kolk

“Vaart dat ding nog steeds?”, vroeg Gerard de Wagt zich onlangs af bij de pont in Genemuiden, die hij dit keer als toerist gebruikte. Ruim vijftig jaar geleden overleefde de inwoner van Hillegom de overtocht ternauwernood, toen met een vrachtwagen vol bieten. Hij kijkt terug op een bizar nachtelijk avontuur.

Op 23 december 1965 komt De Wagt midden in de nacht met een vrachtwagen vol bieten aan bij het veer. Naast hem zit een bijrijder, achter hem staat een collega met nog een wagen vol bieten. Ze vervoeren de lading van Kampen naar de suikerfabriek in het Groningse Vierverlaten. De route kennen ze niet. Dat ze plotseling in het donker voor een veer staan komt als een verrassing.

De pontbaas slaapt in het veerhuis. Nadat de mannen hem wakker maken, ontspint zich een discussie over de overtocht. “Wij wilden met één vrachtwagen per keer over”, herinnert De Wagt zich. “Het vroor die nacht en de pont was een beetje glibberig. Ik stelde daarom voor om eerst mijn vrachtwagen, de zwaarste, over te zetten en daarna de andere. Die zou ik kunnen trekken als hij niet van de pont af zou kunnen. De pontbaas wilde maar één keer varen. Het gewicht was volgens hem geen enkel probleem.”

Eenmaal aan boord zien de bietenvervoerders dat de pont water schept. Volgens de veerman is dat normaal, maar even later gaat het wel degelijk mis. “De veerman sprong direct van boord, terwijl de pont gewoon bleef doorvaren. Zelf bleef ik eerst op de pont, omdat mijn collega niet kon zwemmen. Uiteindelijk belandde ik toch in het water. Ik ging koppie-onder. Mijn hele leven kwam voorbij: m’n pasgeboren zoontje, het aquarium met vissen, alles zag ik voor m’n ogen langskomen. lk was nog nooit zo dicht bij de dood geweest. Alles werd zwart voor mijn ogen.”

De Wagt raakt terug bij zinnen als de rechterkabel van de pont knapt. Die raakt hem in de buik. De pont hangt dan nog aan één kabel in het water. Onder water beter gezegd. “Dat die kabel me raakte, was misschien wel mijn geluk. Toen ben ik naar de kant gezwommen. In de consternatie de verkeerde kant op trouwens”, vertelt De Wagt. Vanaf daar ziet hij zijn collega in een lichtmast hangen. “Hoe die jongen dat volgehouden heeft, weet ik nog steeds niet. Het was stervenskoud en pikdonker.”

Als door een wonder overleven alle betrokkenen het ongeval. Genemuiden ontsnapt aan een nieuwe ramp. In 1922 kwamen elf mensen om het leven toen de pont in een ziedende storm verging. Zelfs de vrachtwagens, eigenaar van zwager Jan van der Leeden, komen ongeschonden uit de strijd. Van der Leeden had na de dood van zijn vader het transportbedrijf van zijn vader voortgezet.

“En dit waren de eerste vrachtwagens die ik kon kopen. Daar was ik natuurlijk heel trots op”, vertelt hij. “Dat we suikerbieten vervoerden was eigenlijk toeval, want normaal gesproken reden we alleen bouwmaterialen. Ik schrok me rot toen Gerard die nacht belde. Twee weken later zijn de vrachtwagens boven water gehaald en was een deuk de enige schade. Tot begin jaren zeventig hebben we ze nog gebruikt.”

De Wagt kan zich de twee weken van de berging nog goed herinneren. “We hebben een caravan langs het Zwartewater gezet en volgden van daaruit de berging. Toen de vrachtwagens boven water kwamen, zijn we weer vertrokken. De berging van de pont hebben we niet afgewacht. Nee, bang ben ik er niet van geworden. Zodra het kon kroop ik weer achter het stuur. Je was nog jong…”

Met de berging was het verhaal voor de zwagers nog niet voorbij. Toenmalig pontexploitant NoordWestHoek beschuldigt ze ervan dat de vrachtwagens te zwaar beladen waren. Merkwaardig, stellen De Wagt en Van der Leeden. “Wij waren de gedupeerden. Zelfs het uit het water lichten van de vrachtwagens moesten we zelf betalen. Pas vijf jaar later kregen we het geld waarop we recht hadden.”

Die kwestie weerhield De Wagt niet van het opnieuw bezoeken aan Genemuiden. Regelmatig maakte hij nog de overtocht met het veer. Onlangs stond hij weer voor het Zwartewater, voor het eerst in twintig jaar. Hij ontdekte dat nog steeds dezelfde pont vaart. Dit keer bracht die hem wél veilig aan de overkant.