‘Romeinen in Genemuiden? Geloof ik niets van…’

“Romeinen in Genemuiden? Ik geloof er niets van en zie er in ieder geval geen aanwijzingen voor”, zegt archeoloog Jos van Dalfsen zaterdag tijdens een van zijn twee lezingen in het Historisch Centrum Genemuiden. Dat onderdeel van Eikoerei trekt veel belangstellenden. Van Dalfsen vertelt over de oorsprong van Genemuiden.

Volgens sommige historici liepen er in deze streek Romeinen rond, maar Van Dalfsen acht dat niet waarschijnlijk. “In die tijd was dit gebied een en al veen. Bewoners kwamen pas veel later. Zelf denk ik dat Genemuiden rond 1200 is ontstaan. Langzamerhand zie je dan handel langs de Zuiderzee en de IJssel ontstaan. Ik vermoed dat toen steeds meer nederzettingen zijn gesticht, waaronder ook Genemuiden.”

Rond 1200 krijgt het landschap van Nederland ongeveer de huidige vorm. Een waterplas in het midden van het land groeit uit tot de Zuiderzee en staat in verbinding met de Waddenzee. Ook begint de IJssel te stromen. “Dan begint ook de handel met Oost-Europa. Nederlanders ontdekken dat het goedkoper is om graan uit Oost-Europa in te kopen en richten zich zelf op de landbouw. De economie verandert daardoor. Ik heb de indruk dat daardoor steeds meer nederzettingen ontstaan.”

Dat gebeurde vaak op zandruggen. Zwartewatersklooster en Hasselt zijn daarvan voorbeelden. “Vermoedelijk groeien boerderijen naar elkaar toe en ontstaan er dorpen. Als je naar de vorm van Genemuiden kijkt, is dat hier ook een goede mogelijkheid. Helaas kunnen we dat niet nazoeken. Alle archieven zijn tijdens de stadsbranden verloren gegaan. Daardoor ontbreekt heel veel informatie.”

En informatie die mogelijk wel voor handen is, zit en blijft onder de grond, tot onvrede van Van Dalfsen. “Aan de Langestraat en Achterweg staan toch veel nieuwe woningen, maar ik kan me niet herinneren dat daar ooit archeologisch onderzoek is gedaan. Terwijl het eigenlijk verplicht is. Toen mijn eigen ouderlijk huis werd gesloopt heb ik zelf wel heel kort in de grond gekeken. Toen zag ik al dijkverzwaringsmateriaal uit de 18e eeuw. Onderzoeken die nauwelijks iets kosten, kunnen al veel informatie opleveren.”