Al 20 jaar de nieuwssite voor Genemuiden!
28 maart 2024 t’ Olde Staduus
Agenda
Van Dijk Heftrucks (tijdelijk)

Vogeltrek voor iedereen zichtbaar

Geplaatst op: 28 september 2016

Vliegende nonnetjes Flying Smews

Twee keer per jaar is de lucht het decor van een grote volksverhuizing van vogels. Ze zijn onderweg naar oorden met meer voedsel en een aangenamere temperatuur. Die vogeltrek is momenteel volop aan de gang en voor iedereen zichtbaar die af en toe even naar boven kijkt. Een korte cursus vogelen met boswachter Ronald Messemaker van Natuurmonumenten.

Urenlang wachten in een moeilijke toegankelijke vogelkijkhut is niet per se nodig om mooie vogels te zien, zegt Messemaker, terwijl hij de deur van het beheerkantoor aan de Ronduite opent. Op die plek tussen de meren van De Wieden is ook al volop te zien. Dat heeft een reden. “Veel vogels vliegen liever niet over water. Daarom volgen ze in westelijke richting de strategisch gelegen Veneweg om bij de groene zone aan de Ronduite te komen. In het groot zie je dat fenomeen ook bij Gibraltar, Bosporus de Kaukasus en Israël. Ook daar kiezen vogels de kortste en minst gevaarlijke oversteek.”

Messemaker wil vogels laten zien, maar het eerste opmerkelijke natuurverschijnsel is een boommarter die vijf meter vanaf het kantoor door het gras huppelt. “Tik-tik…hoor je dat? Een alarmerende roodborst en winterkoning. Die hadden het gevaar al eerder in de gaten dan wij”, zegt Messemaker. Even later scheren puttertjes rond het gebouwd, gevolgd door een flinke zwerm spreeuwen. “Die vreten de hele boomgaard leeg”, weet de boswachter. Een klus die nog wel even duurt, want de bomen aan de Ronduite zitten nog vol met appels. “Dit soort locaties zijn van levensbelang. Na een zware tocht vanuit het noorden is niets zo belangrijk dan op vetten en uitrusten.”

Veel vogels verhuizen momenteel. Soorten uit het hoge noorden nemen vaak de kustlijn van Nederland, Frankrijk en Spanje richting uiteindelijk West-Afrika. “De vogeltrek is enorm fascinerend. Een grutto vliegt bijvoorbeeld in vier dagen zonder stop naar Senegal. In Alaska ringden ze een rosse grutto en die is elfduizend kilometer verderop in Nieuw-Zeeland gesignaleerd. Hoe ze de route vinden, is niet precies bekend. Ze hebben een soort ingebouwd gps-systeem en houden rekening met de stand van de maan, de sterren, de zon en zichtpunten in het landschap. Veel soorten kiezen wel voor een stop. De Wieden is vanwege de rust een geliefd tussenstation.”

Hoe adembenemend de vogeltrek ook kan zijn, de weg naar betere oorden is keihard. Onderweg verliezen miljoenen vogels het leven, vaak vanwege een gebrek aan voedsel, jacht of weersomstandigheden. “Soms ontstaan merkwaardige situaties: een roofvogel die rustig naast een zangvogel zit op de reling van een schip. Omdat ze beide uitgeput zijn, laten ze elkaar met rust”, vertelt Messemaker, terwijl boven de Ronduite een heel ander tafereel gaande is. Een sperwer maakt jacht op een zwerm spreeuwen. Tevergeefs, zo lijkt het. “Die komen ook uit Noord- en Oost-Europa en volgen de gestage stroom zangvogels. Eleonora’s valken uit Zuid-Europa passen hun broedstrategie zelfs zo aan dat de jongen uitkomen op de piek van de zangvogeltrek over de Middellandse Zee.”

De boswachter hoort ondertussen graspiepers en tjiftjaffen. Wie in zijn tuin omhoog kijkt, ziet altijd wat. “De beste plekken zijn die waar je ver weg kunt kijken. De Ketelbrug is zo’n plek waar nu veel vogels worden waargenomen. Roofvogels, reigerachtigen en vele zangvogels wagen hier de korte oversteek. Maar ook in De Wieden zie je genoeg bijzonders, zoals in de Beulakerpolder, De Auken en Wetering Oost in De Weerribben. Als je iets meer weet van vogels en hun levenswijze, is het steeds leuker om in de natuur te zijn.”
Kijk ook op www.trektellen.nl

Gepubliceerd door Erik Driessen
Van Dijk Containers 500