‘De droom van Martin Luther King gaat uitkomen’

Bijzonder gezicht: de bandrecorder waarmee Harcourt Klinefelter in de jaren zestig de preken van dominee Martin Luther King vastlegt, staat donderdagavond op een wat onooglijk tafeltje in d’ Overtoom. Klinefelter vatte die preken samen en maakte ze geschikt voor radioprogramma’s. Zo bereikten de woorden van King een steeds groter publiek. Tijdens het CultCafe in d’ Overtoom vertelde Klinefelter, zelf ook dominee, over zijn herinneringen en zijn levenslessen. 

Klinefelter woont sinds begin jaren zeventig in Steenwijkerwold. Het lijkt een enorm contrast met de vredesmarsen in de grote Amerikaanse steden waar hij mee liep, maar in diezelfde periode ontmoette hij zijn latere echtgenote Annelies. Die wilde terug naar Nederland en dus verhuisde de ‘voorlichter van Martin Luther King’ mee. Hij zette zich ook in Nederland in voor geweldloosheid en werd docent aan de Volkshogeschool in Havelte.

In de jaren zestig was hij eerst professioneel gitarist en technisch zeer onderlegd, maar desondanks studeerde hij later voor dominee. “Terwijl dat het laatste beroep was waaraan ik ooit had gedacht”, glimlacht Klinefelter in d’ Overtoom. Jezus bracht hem op het spoor. Hij zag Martin Luther King voor het eerst bij een bijeenkomst waar de zware dominee preekte. “De zaal was vol en ik stond met een studievriend bij een ingang om te kijken of we nog naar binnen kwamen. ‘Hey Homer, hoe is het met je’?’, hoorden we ineens. Martin Luther King sprak mijn vriend aan.”

Later nam Klinefelter preken op en hij liep mee tijdens de beroemde geweldloze vredesmarsen. Hij bracht daar de media van op de hoogte en kwam zo steeds meer binnen de organisatie van King. Als bewoner van de streek rond New York was hij niet opgegroeid met racisme, in het zuiden zag hij dat dit wel degelijk bestond. “Ik kocht een keer benzine bij een tankstation. Toen die verkoper later zag dat ik een zwarte man in mijn auto had, wilde hij de benzine terug. Tien kilometer verderop zei een station dat alle pompen leeg waren. Die was ondertussen gebeld…”

Geweld maakte Klinefelter ook mee. Onderweg zag zijn gezelschap een zwarte man met een epilepsieaanval langs de kant van de weg. Toen ze die wilden helpen, werden ze bedreigd. “Toch konden we die man in een vrachtwagen tillen. Hij lag er nog maar net toen vuurwerk naar binnen werd gegooid. ‘Het is mijn voet, of zijn oog’, dacht ik. Net op tijd kon in het vuurwerk uit krijgen, maar dat kostte me mijn zool.”

Tijdens een diner bij King thuis stelde de dominee dat Klinefelter terug naar de universiteit moest om zijn opleiding af te ronden. “Anders doe je het nooit”, luidde de boodschap. Terwijl hij terug in de studiebanken zat, kwam het bericht binnen van de dood op Martin Luther King. “Toen heb ik tijdens de begrafenis de mediaorganisatie geregeld. Later ben ik dominee geworden in mijn eigen kerk. De vader van Martin Luther King verzorgde de preek tijdens mijn intrede.”

“Ongelooflijk…”, zegt Klinefelter over de huidige situatie in zijn geboorteland. Meer dan een halve eeuw na de dood van Martin Luther King staat het land in brand. Klinefelter hoopt dat het geweld weer uit de demonstraties gaat. “Wij hebben altijd alles gedaan om geweld te voorkomen. Geweld lokt geweld uit en voordat je het weet heb je een rel. En dat is het laatste wat je kunt gebruiken als je echt iets wilt bereiken. Maar dat is wel wat er op dit moment aan de hand is”, aldus Klinefelter, die met bewondering kijkt naar de demonstranten in Wit-Rusland. “Tienduizend vrouwen die geweldloos demonstreren. Fantastic.”

Ondanks de soms uitzichtloze situatie in de Verenigde Staten, blijft Klinefelter hoop houden. Die droom van Martin Luther King gaat uitkomen. Ooit. Hij weet het zeker.