Harry Breman en Jan Last blikken terug op Elfstedentocht van 1997
Geplaatst op: 4 januari 2022
Breman (l) en Last met hun albums en aandenkens. (Foto: Pieter Polman)
“Ik stik vandaag van de adrenaline, er komt veel emotie los”, zegt Jan Last (1952). De Genemuidenaar bladert met plaatsgenoot Harry Breman (1958) door oude fotoboeken en blikt terug op de Elfstedentocht van 1997. Die werd vandaag 25 jaar geleden gehouden, maar de heren praten er over alsof het gisteren was.
Eigenlijk had Jan Last de tocht der tochten in 1986 al willen rijden. “Ik had toen een startbewijs, maar was die dag ziek. Door keelontsteking kon ik niet meedoen. De dokter wist daarvan en heeft toen voor één keer zijn ambtsgeheim geschonden door Harry Breman daarvan op de hoogte te stellen”, zegt Last. “Ik was geen lid van de vereniging maar wilde de tocht wel graag schaatsen. Ik kreeg de stempelkaart van Jan, had een slaapadresje in Leeuwarden en verscheen zo in 1986 aan de start”, zegt Harry.
“De tocht in 1986 was best bijzonder. In 1985 was ik met mijn gezin op vakantie in Frankrijk en raakten we op het strand aan de praat met een mevrouw uit het bestuur van de Elfstedentocht. Ze voorspelde dat er niet alleen in 1985 maar ook in 1986 een tocht zou komen. Ik geloofde er niets van en we hebben een wedje gelegd. Toen de tocht toch doorging, en ik meedeed, heb ik haar een paar flessen rode wijn gegeven. Ik was nog nooit zo blij dat ik een weddenschap had verloren”, zegt Breman lachend.
In 1997 kwam het hoge woord er opnieuw uit: “It giet oan.” Dit keer kon Jan, al ruim 30 jaar voorzitter van ijsclub De Eendracht, wel meedoen. Net als Harry Breman, hij had zich inmiddels ingeschreven en kreeg ook een startbewijs. Los van elkaar verschenen ze aan de start.
In alle vroegte vertrok Jan Last met zijn Hasselter trainer Klaas Mijnheer richting Friesland. “We waren ervaren en hadden al vaker tochten gemaakt van ruim 200 kilometer. In 1993 schaatste ik voor het eerst de alternatieve Elfstedentocht op de Weissensee. We wisten in 1997 dus waar we aan begonnen”, zegt Jan.
Toch was het een pittige tocht volgens Jan. “Er stond windkracht 6. Klaas en ik schaatsten die dag van groep naar groep maar zijn al met al veel tijd verloren aan het klunen. Je stond vaak in de file”, herinnert Last zich. “Het mooiste moment was de binnenkomst in Dokkum. We hadden niemand voor ons en niemand achter ons. De hele kade stond vol met joelend publiek. We deden even de handen omhoog en je hoorde duizenden mensen die je aanmoedigden. Dat was geweldig om mee te maken”, blikt de zestiger terug. Voor Harry was de 200 kilometer lange schaatstocht in 1997 beter te doen dan in 1986. Toen was hij beter voorbereid.
Trainer Klaas Mijnheer, inmiddels al enkele jaren overleden, kwam net als Jan in 1997 om 19.40 uur over de finish. “En dan moet je nog terug naar het startpunt waar bijna 16.000 paar schoenen liggen. We hebben er gewoon maar een setje uitgeplukt. Asics, maat 45. Ik kan het me nog zo herinneren. Samen met enkele supporters uit Genemuiden die waren meegereisd keerden we terug richting de ijsbaan. Daar zat de hele kantine gevuld met vrienden en familie om ons op te vangen”, zegt de bezitter van het felbegeerde kruisje.
Jan Last is nog steeds lid van de Koninklijke Vereniging van de Friesche Elfsteden. Dat wil zeggen dat hij weer aan de start mag verschijnen als de tocht doorgaat. “M’n vrouw wil het liever niet, maar als de tocht er deze winter komt sta ik alsnog op de schaats”, zegt Jan. Daar sluit Harry zich bij aan: “Ik ben ook nog lid, dus als ik me tegen die tijd goed kan voorbereiden wil ik graag weer meedoen. Ik train niet meer in Thialf zoals Jan, maar zo’n tocht rijden doe je met je hoofd en niet met je benen.”
Vandaag zit Jan in ieder geval voor de buis gekluisterd en volgt de uitzending van de NOS die in het teken staat van de Elfstedentocht. Ondanks dat het al 25 jaar geleden is, maakt het sportevenement nog veel bij hem los. “Misschien komt het ook door de leeftijd en het overlijden van Klaas, maar ik zit vol adrenaline vandaag. De emoties komen wel even omhoog”, besluit Last. Ook bij Breman komen alle herinneringen weer naar boven: “Ik kwam er vandaag pas achter dat het 25 jaar geleden is, maar het is heel leuk om al die oudere verhalen weer op te rakelen.”
Gepubliceerd door Robert Jansema