Kunstkenners stuiten op ‘prul en parels’ tijdens taxatie bij Dorcas

Gijs Essink en Neeltje van Aardenne bekijken binnengekomen werken.

In de Dorcaswinkel werd zaterdagmiddag een taxatiedag gehouden. Iedereen die nieuwsgierig is naar de waarde of afkomst van een schilderij, juweel, of ander stuk antiek kon voor 2,50 een vakkundig oordeel laten vellen door twee echte kenners van het Leidse veilinghuis ‘Onder de Boompjes’. Reden genoeg voor uw verslaggever om richting het industrieterrein van Genemuiden te rijden met in de kofferbak twee schilderijen.

Een kunstkenner zou ik mezelf zeker niet noemen. Wel neus ik bij de kringloop regelmatig even tussen de schilderijen om te kijken of er wat aardigs te zien valt. Ook volg ik online verschillende internationale veilingen uit nieuwsgierigheid. Ik besluit twee portretten mee te nemen naar de Dorcaswinkel die ik het afgelopen jaar heb gekocht. Daar aangekomen word ik naar het achterste gedeelte van het pand verwezen.

De sfeer in de Dorcaswinkel doet zaterdagmiddag denken aan het AVRO-programma ‘Tussen Kunst en Kitch’. De camera’s ontbreken weliswaar, maar de setting is hetzelfde. Op de tafel liggen naast boeken ook lampjes en vergrootglazen om de binnengekomen stukken beter te kunnen bewonderen. Zelfs enkele toeschouwers die zich wat betweterig uitlaten over het oordeel van de taxateurs ontbreken niet in Genemuiden.

De twee werken die ik onder de arm heb, leg ik neer op tafel. Daar buigen Neeltje van Aardenne en Gijs Essink zich gelijk over het kleinste schilderijtje dat ik eerder dit jaar voor ruim 100 euro op de kop tikte. Op het paneeltje zien we een ‘wulps wicht’ een glas omhoog heffen. “Veel aan bewerkt in de loop der jaren en ongesigneerd”, luidt het eerste oordeel. Toch is Neeltje van Aardenne enthousiast: “We weten niet wie het heeft gemaakt, maar dit werk is zeker 17^e eeuws. Vermoedelijk uit eind 1600”, vertelt ze.

Dit werkje is gemaakt door een zogenaamde ‘fijnschilder’. Dit is de term die wordt gebruikt voor die Hollandse kunstschilders die, met name in de periode 1630-1710, streefden naar een zo natuurgetrouw mogelijke weergave van de werkelijkheid. “Dat het werk niet jonger is, valt op te merken uit het decolleté van de vrouw. Na de zeventiende eeuw zag je dat niet meer op schilderijen”, vult Gijs Essink aan. Ondanks de schaarse kleding en het glas wijn, wordt hier geen kroegmeid afgebeeld. “Dat zie je aan de bijzondere oorbellen die ze draagt”, vult Neeltje aan.

Verder blijft het werk een mysterie. De schilder en de geportretteerde vrouw zullen onbekend blijven. “Toch kan zo’n origineel werk maximaal 1000 euro opleveren”, zegt Van Aardenne.

Het tweede doek dat ik mee heb genomen blijkt iets minder aantrekkelijk te zijn volgens de kenners. Het gaat om het exemplaar dat Gijs bestudeert op de foto boven dit artikel. Ik kocht het voor 75,00 euro bij een kringloop in de Betuwe toen ik daar een interview hield. Het is een portret van een liberale man, zo blijkt. “Protestanten keken serieuzer. Geportretteerde katholieken juist blijer”, zegt Essink. “Helaas is het werk ongesigneerd en is het doek in mindere kwaliteit. Vermoedelijk heeft het altijd boven een kachel gehangen, vandaar de opgedroogde verf. Het is ook niet veel waard omdat het schilderij geen levendige achtergrond heeft. Dat is zeldzamer. Als deze man samen met zijn eventuele vrouw op het schilderij had gestaan, was het ook meer waard geweest. Daar kijken mensen simpelweg liever naar”, weet Gijs te vertellen. Toch schat hij dit doek, afkomstig uit begin 1800, op ongeveer 200 euro. “Het is zeker niet slecht geschilderd”.

Wat verder opvalt is dat er veel Bijbels zijn binnengekomen met zilverwerk. “Afhankelijk van de conditie hebben ze een waarde van 50 tot 400 euro”, zegt Gijs van veilinghuis Onder de Boompjes. “We gaan verschillende kringlopen af. Eerder waren we al in Katwijk, waar we ook een zeventiende eeuws schilderij hebben aangetroffen. Dat is uiteindelijk geveild voor 6500 euro. Op 29 oktober houden we een soortgelijke middag bij de Dorcas in Rijssen”, besluiten Neeltje en Gijs.

Mijn portretten gaan weer mee naar huis. Daar krijgen de onbekende dame en heer weer een plekje aan de wand.