Jan Timmerman (column Wim Rietman)

Jan Timmerman is overleden. En dus is ons opnieuw een markante plaatsgenoot ontvallen. Want een bijzondere man was hij. Ik heb Jan behoorlijk goed gekend. Niet zo vreemd overigens, want ik ben zo’n 30 jaar voor zijn bedrijf werkzaam  geweest. In eerste instantie was hij er helemaal niet zo voor om mij in dienst te nemen. “Wat moeten we met zo’n rode rakker?”, vroeg hij zich rond mijn sollicitatie openlijk af. Het kostte mijn latere collega’s behoorlijk wat moeite om Jan te overtuigen van het feit dat hij mij verwisselde met mijn broer Harrie. Die zet zich al sinds jaar en dag met hart en ziel in voor de PvdA.

Jan was een zeer aimabele man. Gek op gezelschap, gezelligheid en dol op mooie verhalen en anekdotes. Hij kon ook kort door de bocht zijn. Je zou het bij tijd en wijle zelfs ongenuanceerd kunnen noemen. Twee eigenschappen die ook op mij betrekking hebben, maar dat terzijde.

Maar Jan had het hart op de juiste plaats. En als personeelslid had je werkelijk niets te klagen. Integendeel, hij was bijzonder gul voor de mensen die het goed met zijn bedrijf voor hadden.

In de loop der jaren  heb ik hem talloze herinneringen horen ophalen. Je zou er een mooi boek mee kunnen vullen. Sterker nog, we hebben samen ooit het plan opgevat om alles op te schrijven.  Het is er niet van gekomen, want de beste verhalen waren eigenlijk het minst geschikt voor publicatie. De titel van het boek was er overigens al. Die luidde : “Ut was zeike, edelachtbare”. Ik begrijp dat deze zin nadere uitleg verlangt.

Een jonge Jan Timmerman liep op zaterdagavond net fris gewassen over de Westerkaai. Wat opgeschoten jongens zorgden vlak voor de deur bij de familie Mol voor wat overlast. De heer Mol was dat op een gegeven moment zat en gooide vanuit het zolderraam een bak met een vloeibare instantie naar beneden. De inhoud trof de niets vermoedende Jan vol op zijn net gewassen kuif. Jan was daar niet echt van gediend en bedacht zich geen moment. Hij trok een klomp uit en sloeg met enkele rake klappen de ruiten van de voorkamer van de familie Mol in. Daarop volgde een heuse vechtpartij tussen Mol en Timmerman. Dat leidde uiteindelijk zelfs tot een rechtszaak.

De rechter confronteerde Jan met zijn daden en stelde hem de vraag of het nou werkelijk nodig was de ruiten in te slaan om slechts een beetje water. Daarop volgde de legendarische uitspraak : “Ut was zeike, edelachtbare”.

Mol had de inhoud van de po die onder het bed stond uit het raam gekieperd.

Jan was natuurlijk ook een zakenman. Samen met zijn vriend en compagnon Harm Last heeft hij over de hele wereld gezworven. Ooit waren die twee onderweg in Coesfeld – vlak over de grens in Duitsland – om biezen aan de man te brengen. Ze kwamen over de vloer bij een handelaar die  interesse toonde. “Was kosten die Binzen?”, vroeg de klant. De prijs was 6,60 D-Mark, maar over sechs Mark sechzig brak Jan zijn tong. Dus antwoordde hij : acht Mark achtzig, dus 8,80. “Akkoord”, zei de klant, “stuurt u maar 1000 bossen”. Een mooie deal.

Een echt lucratieve overeenkomst sloot hij ooit af bij een aanbesteding voor het bekende zwarte doek van Robusta. Jan was de ontdekker hiervan. Het werd onder andere ingezet als dijkversteviging bij de Zeeuwse deltawerken.

Jan zat in de wachtkamer voor de aanbesteding van een werk van zo’n 200.000 m2. Die order kon de fabriek helemaal niet aan, want ze zaten tot over de oren in het werk. De enige concurrent voor de klus zat in dezelfde wachtruimte. “We willen absoluut deze opdracht hebben”, zo knoopte Jan voorzichtig een gesprek aan. “Ja, maar wij ook”, antwoordde de concurrent. “Wij kunnen de order echt bijzonder goed gebruiken”, drong Jan aan. “U krijgt van ons 20 cent per vierkante meter overgemaakt als wij de opdracht maar krijgen”, zo zette Timmerman zijn dadendrang nog meer kracht bij. “Die kunt u van ons ook wel krijgen”, was de reactie van de concurrerende firma. “Akkoord”, antwoordde Jan nuchter. Hij streek een prachtig bedrag op voor een opdracht die hij eigenlijk niet kon uitvoeren.

Op redelijk jonge leeftijd stopte Jan met werken. Binnen het familiebedrijf had een splitsing plaatsgevonden die er toe leidde dat hij eigenaar werd van de tapijtfabriek Timzo. Zijn hart lag eigenlijk bij Robusta,  het bedrijf waar hij altijd de scepter had gezwaaid.  Hij besloot al snel de dagelijkse leiding over te dragen aan zijn zoon Wim. Dat weerhield hem er niet van om dagelijks nadrukkelijk binnen het bedrijf aanwezig te zijn. Ook toen de familie de firma zes jaar geleden verkocht aan de Condor-groep, bleef Jan bijna dagelijks langskomen. “Verkoop je nog wat?”, vroeg hij elke keer weer wanneer ik een dag op kantoor was. Steevast antwoordde ik: “Geen moer, Jan”. Telkens weer verscheen er dan een brede glimlach op zijn gezicht.

Jan is 88 jaar geworden. Samen met zijn Mien vormden ze een hecht team.

Jan Timmerman was een markante persoonlijkheid. Zo worden ze niet meer geboren tegenwoordig, ben ik geneigd te denken. Wat blijft zijn de herinneringen. En dat zijn er gelukkig talloze. Want Jan was een bijzonder fijne man.

Wim Rietman