100 jaar geleden: eerste SGP-bijeenkomst in Genemuiden

(Ingezonden)

Onlangs ontdekte Theo Mulder, bestuurslid SGP Zwartewaterland, een advertentie van een verkiezingsbijeenkomst van de SGP Kiesvereniging Genemuiden, op vrijdag 24 april 1925 in het kerkgebouw van de Gereformeerde Gemeente te Genemuiden.
Vandaag, donderdag 24 april 2025, precies 100 jaar geleden!

De advertentie van ‘het bestuur der S.G.P.’ is geplaatst op dinsdag 21 april 1925 in de Provinciale Overijsselsche en Zwolsche Courant. Op maandag 27 april 1925 staat een uitgebreid verslag van deze bijeenkomst in dezelfde Courant.

Waarom deze verkiezingsbijeenkomst? Op 1 juli 1925 zijn er verkiezingen voor de leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. De verkiezingen worden gehouden als gevolg van de afloop van de zittingstermijn van de Tweede Kamer die gekozen is bij de verkiezingen van 1922. Tussen 1922-1925 is het de periode van het Kabinet-Ruijs de Beerenbrouck II.

Op 24 april 1918 is de SGP opgericht in Middelburg. Dinsdag 3 juli 1918, nauwelijks drie maanden naar haar oprichting, doet de SGP voor het eerst mee met de Tweede Kamerverkiezingen. Helaas, nét geen zetel. De verkiezingen voor de Tweede Kamer in 1922 voorlopen nu wél gunstig voor de SGP: één zetel. Eigenlijk was het een restzetel.
Ds. G. H. Kersten is nu gekozen tot lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal.

De verkiezingen van 1 juli 1925 verlopen opnieuw gunstig voor de SGP ; éen zetel winst! Dat betekent: twee zetels in de Tweede Kamer. Ds. P. Zandt is gekozen als lid van de Tweede Kamer voor de SGP. Twee predikanten vertegenwoordigen nu de SGP in de Kamer: ds. G.H. Kersten en ds. P. Zandt.

Het streven van ds. G.H. Kersten om de SGP een bredere interkerkelijke basis te geven, verdisconteerd zich duidelijk bij de verkiezingen van 1925 als veel hervormde kiezers zich herkennen in de hervormde ds. P. Zandt.

In volgorde van de advertentie de achtergrond van de sprekers:

Ds. P. Zandt (1880-1961)
Ds. P. Zandt dient als Nederlandse Hervormde predikant tussen 1906-1925 de gemeenten van Kamperveen, Loon op Zand, IJsselmuiden, Ede en Delft. Als ds. Zandt op 1 juli 1925 verkozen is tot lid van de Tweede Kamer is hij predikant van de hervormde gemeente in Delft. Ds. Zandt aanvaardt de verkiezing tot Kamerlid. Op 15 september 1925 vraagt hij bij het Provinciaal Kerkbestuur van Zuid-Holland ontslag aan als predikant met behoud van de rechten die verleend worden aan een emeritus-predikant. Dat recht wordt hem toegekend. Op zondagavond 13 september 1925 neemt ds. Zandt afscheid tijdens een kerkdienst in de Nieuwe Kerk van Delft. Op 15 september 1925 wordt ds. Zandt beëdigd als lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Ds. P. Zandt is lid van de Tweede Kamer geweest van 15 september 1925 tot en met 4 maart 1961.

Ds. J.D. Barth (1871-1942)
Ds. J.D. Barth is in 1925 predikant van de Christelijke Gereformeerde Kerken in Alphen aan den Rijn. Enkele jaren later, in 1928, gaat ds. Barth over naar de Gereformeerde Gemeenten en dient daar later nog enkele gemeenten. Ds. Barth maakt van 1922-1936 deel uit van het Hoofdbestuur van de SGP. Opmerkelijk is dat ds. Barth niét voorkomt op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen in 1925. Toch trekken ds. Kersten, ds. Zandt en ds. Barth gezamenlijk op bij diverse verkiezingsbijeenkomsten van de SGP in 1925.

In 1929 komt Ir. C.N. van Dis, lid van de Christelijke Gereformeerde Kerken in de Kamer. De SGP heeft nu drie zetels in de Tweede Kamer. Later zal zijn zoon C.N. van Dis jr. zijn vader opvolgen als lid van de Tweede Kamer. Als Van Dis jr. op 9 april 1994 overlijdt komt er een einde aan een 65-jarige periode ‘Van Dis’ in de partij én heeft de SGP tot op heden geen ‘Kamerleden’ meer die verbonden zijn aan de Christelijke Gereformeerde Kerken.

Ds. G. H. Kersten (1882-1948)
Ds. G.H. Kersten, predikant van de Gereformeerde Gemeenten, is van 25 juli 1922 tot en met 14 september 1945 lid geweest van de Tweede Kamer voor de SGP.
In tegenstelling tot ds. Zandt, die nu de rechten van emeritus-predikant heeft, blijft ds. Kersten predikant van de Gereformeerde Gemeenten in Yerseke en later (1926) in Rotterdam. De werkkracht van de ds. Kersten is zeer intens geweest. Wij beperken ons tot : predikant van de Gereformeerde Gemeenten, docent aan de Theologische School van de Gereformeerde Gemeenten in Rotterdam en lid van de Tweede Kamer voor de SGP.

Wanneer in Genemuiden een SGP Kiesvereniging is opgericht is niet bekend. Vermoedelijk rond 1920/1922? Wie waren de bestuursleden? Mocht u hierover informatie beschikken, dan houden wij ons zeer aanbevolen! U kunt contact opnemen met Jan Koster, secretaris SGP Zwartewaterland.
Ons emailadres is: secretaris@zwartewaterland.sgp.nl