Lichtende nachtwolken

Tekst en foto John Poot

Afgelopen nacht waren ze te zien: lichtende nachtwolken, als je naar het noorden keek. Maar wat zijn dit voor wolken. Lichtende nachtwolken zijn wolken die voorkomen op een hoogte van 75-80 kilometer hoogte. Na zonsondergang of voor zonsopkomst weerkaatsen die hoge wolken nog een tijd zonlicht. De gewone wolken, die we meestal zien, steken daar donker bij af en kleuren eerst rood en vervolgens donkergrijs. De lichtende nachtwolken blijven dan wit, geel-oranje of lichtblauw. De sterren blijven in deze dunne wolken zichtbaar.
Het ontstaan van deze nachtwolken houdt verband met talrijke uiterst kleine deeltjes in de bovenste lagen van de atmosfeer. Dat kan bijvoorbeeld stof zijn afkomstig van meteorieten. Zulke deeltjes alleen zijn echter niet voldoende: ook is waterdamp nodig en zeer lage temperaturen tussen -90 en -145 graden. Op de deeltjes zet zich dan een laagje ijs af, net als rijp op het aardoppervlak. Door het ijs dat de deeltjes omhult, wordt zonlicht weerkaatst.
Dit natuurverschijnsel is in de maanden mei, juni en juli te zien aan de noordelijke hemel. In deze maanden staat de zon laag onder de noordelijke horizon, waardoor deze wolken als het ware het ware van onderuit door de zon worden verlicht.

Ze zijn vrij zeldzaam en komen onregelmatig voor, soms zijn ze alleen al in een maand enkele keren te zien, maar menig zomer gaat voorbij zonder deze wolken.