Souhoka (column Gerrit van Houwelingen)

Op het leugenbankje zit een rasechte autochtoon. Hij verdient de kost als boekhouder in de tapijtindustrie. In zijn vrije tijd is hij bestuurslid van een stichting die nog bestaande fondsen uit de Middeleeuwen beheert zoals het armenfonds en het provisoorfonds. ‘Was je hier al tijdens de treinkapingen, meester?’ ‘Nee, ik ben kort daarna in ’78 hoofd geworden’. ‘Ik zat toen zat in de vijfde klas bij meester Souhoka. Iedereen was gek met hem. Hij gaf machtig goed tekenen en handvaardigheid’. ‘Ja, dat kan kloppen want hij is later tekenleraar geworden. Ík heb veel over hem gehoord, omdat ik collega’s van toen nog een aantal jaren heb meegemaakt. Het was een heftige tijd, niet?’ ‘Als kind gaat er natuurlijk veel aan je voorbij, maar toen er met geweld een eind aan de laatste kaping werd gemaakt, was Souhoka zwaar geëmotioneerd, dat weet ik nog goed’. Hij is enkele jaren geleden plotseling overleden.

’s Nachts droomt hij over vroeger. Hij zit in de zesde klas en doopt zijn kroontjespen nog in een inktpot met een inktlap ernaast. Meester Verhoef is zijn tijd ver vooruit en organiseert al een schoolkamp in de Drunense duinen. Hij maakt er zelfs zwart-wit films over en vertoont ze op hoogtijdagen in het verduisteringslokaal. De meester is ook voorzitter van de plaatselijke korfbalclub CKC Kinderdijk en heeft op het plein korfbalpalen laten neerzetten. De vereniging groeit erdoor als kool en voetbalvereniging De Zwerver heeft er een geduchte concurrent aan. De meester zorgt ervoor dat hij met zijn twee linkerhanden voor de ambachtsschool behoed wordt. Toen was geluk nog heel gewoon en het leven overzichtelijk.

Sinds zijn kloostergangen in Rolduc en Heeswijk-Dinther, waar zijn vakbond wel eens een nascholing organiseert, ziet hij wat meer van de wereld. Hij bemerkt dat er snelwegen zijn aangelegd om files te genereren. In zijn jeugd was hij getuige van de geboorte van het fileprobleem op tweede feestdagen. Dan lag hij met zijn vriendjes op de brug over de Noord reeksen nummerborden te schrijven. Vraag hem niet meer naar het waarom. Als ze er genoeg van hadden, speelden ze soldaatje rond de bunker onder aan de oprit van ‘de vergeten brug’, die niet op de Duitse stafkaarten stond in mei 1940. Nu konden de Duitse parachutisten, geland op IJsselmonde, in de rug aangevallen worden met als gevolg dat bommenwerpers de dorpskernen van Bleskensgraaf en Alblasserdam in puin gooiden.

Tien jaar later stond hij voor de klas in Achterberg. De school was ook nog een oase van rust. Je had ‘Nieuw Rekenen’ en ‘Taal voor het leven’ en je volgde de kinderen niet in een systeem, maar gewoon elke dag in twee stapels schriften met rijtjes, heel veel rijtjes, en zinnen, heel veel zinnen. Hij gaf geen verlengde instructie, maar legde het nog eens een keer uit. Biologie combineerde hij met gym, al wandelend door de maïsvelden over de glooiingen van de Grebbeberg, vanwaar je een prachtig zicht had op de Gelderse Vallei van Wageningen tot Veenendaal. Hier leerde hij het vak, werden zijn oudste kinderen geboren en had hij totaal geen weet van Genemuiden.