Suikerstroop (column Gerrit van Houwelingen)

Woensdagmiddag rijdt hij naar de Ambelt in Herfte achter Zwolle. Hans Nieuwenstein, ambulant begeleider, geeft een cursus over ASS (autisme spectrum stoornissen) geïndiceerde kinderen die met een rugzakje op de basisschool zitten. Hij leidt de cursisten rond in de wereld van het autistische kind. De zaal blijft geboeid tot het eind door zijn buitengewone kennis van deze kinderen. Zijn credo luidt: ‘Verdiep je in deze handicap en geloof er in’. Alle leerlingen doen altijd wat jij van hen vraagt, maar met deze groep kun je dat schudden. En het is geen onwil van hen, het is onmacht. Wees voorspelbaar voor de autist, want dat geeft hem veiligheid. Regels en vaste patronen geven hem houvast. Overzichtelijke opdrachten, niet te veel maar ook niet te weinig. Veel kinderen vinden het heerlijk om even niks te doen te hebben. Voor kinderen met ASS zijn dit juist de moeilijkste momenten van de dag. Dán ontstaan de problemen. Aangestoken dor het enthousiasme van Hans zoekt hij in de bieb naar literatuur over ASS en hij vindt het boek ‘En toen verscheen de regenboog’ van Kees Momma, een knap verslag over hoe deze zijn autistische leven ervaart.

De directeuren van de federatie gaan zich professionaliseren in ‘coachend leiderschap’ en reizen af naar Steenwijk voor nascholing. Terwijl het buiten lente is, krijgt hij binnen visoenen over een meanderende beek met ijsvogeltjes en een voorjaarsbos met anemonen. Fredesheim op landgoed de Eese met z’n spechten en boomklevers is de plek der samenkomst en nog wel voor twee dagen. Hoewel hij zijn leerbaarheid op dit gebied niet veel hoger acht dan de omloopsnelheid van suikerstroop, komt hij toch onder de indruk van de complexiteit van de diverse competenties in het menselijk brein. Op een gegeven moment moet hij zichzelf inschatten voor ‘tijdsmanagement’ en ‘visionair denken’ en beloont zichzelf met respectievelijk een acht en een vijf. Wat een zelfkennis! Daar zit hij niet ver naast.

Hij pikt ook nog even een cursus ‘kernkwaliteiten’ mee. Ze zijn ‘hot issue’ en dus word je ermee doodgegooid en platgewalst. Persoonlijke ontwikkeling, werken aan jezelf, zelfbepaalde verandering. Het begint op verkapte ego-vergroting te lijken. Soms krijgt het bijna een religieuze lading. Maar worden in het christelijk geloof niet heel andere lagen van de bestaan aangeboord? Dan gaat het om ego-verandering, ego-heling nog beter gezegd. En daar hoef je je eigen waarde toch niet te ontlenen aan wat je kúnt. Zeggen we toch ook in een citotoets-cultuur tegen leerlingen die liever met hun handen wapperen?

Opeens duikt er in de pers het bericht op om groen licht te geven aan besturen van basisscholen om directeuren aan te stellen die geen onderwijsbevoegdheid hebben. ‘Zet de directeur weer voor de klas en maak een manager directeur van de school’, zo heet het. Om het er nog extra in te wrijven mailt hij spottend naar zijn collega’s: ‘Jullie mogen weer voor de klas jongens, daar ligt toch je kernkwaliteit’? Eentje reageert er laconiek: ‘Moeten ze eerst even langs komen en een blik op mijn loonstrookje werpen….’