Al 20 jaar de nieuwssite voor Genemuiden!
29 maart 2024 t’ Olde Staduus
Agenda
Van Dijk Heftrucks (tijdelijk)

De voormalige ambtenaren van de gemeente Genemuiden

Geplaatst op: 13 september 2015

Deel twaalf van de herinneringen van oud-gemeentesecretaris Onderweegs. Dit keer vertelt hij over voormalige ambtenaren en collegeleden van de gemeente Genemuiden. Ook benoemt hij de nieuwe kerkklokken.

Het secretairepersoneel bestaat uit de eerste ambtenaar A.F. van Milgen, de tweede ambtenaar W. Buit, de derde ambtenaar J.H. Stukje en tenslotte de typiste mej. H. Schaapman, de cherie van allen. Ook de bode-conciërge H. Schaapman is nog steeds in functie. Het hoofd van de gemeente, de raad, is, na op non-actief te zijn gesteld in de bezettingsjaren, op 16 november 1945 als zogenaamde noodraad weer actief geworden.

Deze noodraad werd gevormd door de volgende leden. A. Bakker, K. Beens, J. Bonthuis, Hs. Van Dalfsen, D.J. Fuite, H. Mulder, C. van Olst, H. Riezebos, J. Roetman, B.H. Visscher en M. Visscher. Tot wethouders werden toen gekozen Hs. Van Dalfsen en C. van Olst. Binnen een jaar daarna werd de gewone raad gekozen op de grondslag van vrije verkiezingen. Deze kwam er toen als volgt uit te zien. Leden: K.B. Bakker, J. Bonthuis, H. Bosman, A. van dalfsen, Joh. Van Dalfsen, H. Mulder, C. van Olst, H. Riezebos, J. Roetman, H. Visscher en K. Winter. De leden Alb. van Dalfsen en C. van Olst werden toen tot wethouders gekozen.

Bij de laatste verkiezingen in 1949 werd het huidige college gekozen, bestaande uit de leden K.B. Bakker, J. Beens, J.Bonthuis, Alb. Van Dalfsen, Joh. Van Dalfsen, L. van Dijk, H. ter Horst, C. van Olst, H. Visscher, J. van de Wal en K. Winter. De oude wethouders werden als zodanig weer herkozen. De raad vergadert meestal op de laatste vrijdag van elke maand en ik mag zeggen dat de leden hun presentiegeld wel verdienen, want de vergaderingen duren niet zelden 3 à 4 uur, terwijl de begrotingsvergadering meestal een hele dag en een avond in beslag neemt. En dat alles tegen een vergoeding van f. 5,- per vergadering plus een kop koffie en sinds 1 januari een sigaar. Neen, van het raadslidmaatschap wordt men financieel niet rijker.

Doch het pleit voor onze democratie dat voor de volksvertegenwoordigende functies nog steeds voldoende gegadigden zijn te vinden die het gemeenschapsbelang boven hun privébelang kunnen stellen en het woord van Vondel tot de hunne maken: “Als het gemeen u roept, besorg het als u eigen”. Een gemeentelijk bestuursapparaat is ondenkbaar zonder de dienst van openbare werken. Daarom willen wij ook deze nijvere bijen even de revue laten passeren. Het hoofd van deze dienst is dhr. Witteveen, met de persoonlijke titel van gemeente-architect, ofschoon hij in de wandeling nog vaak wordt genoemd als “de opzichter”. Daarop volgt de werkbaas H. Bergman, bekend als ex-lid van de Pr. Irenebrigade. Vervolgens G. Beens, F. Bruins, A. Kornet, Fr. Klasen, Jac. Pleijzier (straatmaker), J. Beens, Jn. Pleijzier, M. Visscher (timmerman), Joh. Barneveld (havenmeester, doodgraver, klokkenist), de los-vaste werkman L. Hersenberg en de jongste van de club, Henk Pleijzier (tuinman).

Na deze vrij saaie opsomming van namen en functies namen wij onze wandelstok weer ter hand. De O.L. school deed mij terloops opmerken dat de raad het besluit heeft genomen in de Binnenlanden een nieuwe school te bouwen doch dat tot heden de voor de effectuering van dit besluit vereiste toestemming uit Den Haag nog niet was afgekomen. Het hoofd der school is de dhr. Van Lohuizen, de eerste onderwijzer, dhr. H. Kammelar en de onderwijzeres mej. A. Adriaans. Er schiet me nog iets te binnen, vervolgde ik.

Een niet alledaags figuur in het ambtelijk apparaat heeft een goed jaar geleden de dienst verlaten. Ik bedoel de nachtwaker van de Kamperzeedijk, G. Schaapman. Vroeger had Genemuiden ook een dergelijke nachtrustbezorger doch met de uitbreiding van het politieapparaat is deze functie opgeheven. Dhr. Schaapman is op zijn verzoek eervol ontslagen met ingang van 1 januari 1950 terwijl een opvolger niet is benoemd. Hierdoor is weer één van de typische functies, die als het ware nog een laatste schakel vormde tussen de moderne en de oude tijd, verdwenen.

En passant vertelde ik hem nog dat het postkantoor nog steeds wordt beheerd door onze welbekende ambtenaar-declamator-conferencier Jacob Hammer. Een blik op de torenklok deed ons haastig verder gaan. “Het lijkt wel of de torenklok een new-look heeft gekregen” merkte mijn metgezel op. “Dat heb je goed bekeken” zei ik, “u herinnert zich nog wel dat onze klokken door de Duitsers zijn geroofd, dat was in 1943, naar ik meen. Welnu, na de bevrijding zijn verscheidene oude klokken weer teruggevonden doch de onze echter niet. Toen het met de materialenpositie wat beter kwam te staan besloot het gemeentebestuur nieuwe klokken te bestellen bij de Fa. Gebr. Van Bergen te Heiligerlee. Deze klokken zijn officieel op 20 september 1949 in gebruik genomen. De ene klok weegt 675 kg, heeft een diameter van 103 cm en is gezet in toon G, de andere klok weegt 200 kg, heeft een diameter van 68 cm en is gezet in toon D. Ter verkrijging van een passend opschrift heeft het gemeentebestuur in “De Gemeentebode” een oproep tot de burgerij gericht. Uit de ingekomen inzendingen is gekozen voor de grootste luidklok het volgende gedicht:

“Vijands hand, o roof mij niet.

Koel verstand, o doof mij niet.

Laat m’ in smart en vreugd vrij luiden,

Tot Gods eer, voor Genemuiden.

 

En voor de tweede klok:

 

“1943: Hitler kwam, ik werd stom,

1949: De stad gaf mij mijn stem weerom.”

klokgenemuiden

Nadat opdracht was gegeven voor het vervaardigen van twee luidklokken werd de aandacht van B. en W. gevestigd op de slechte staat van het torenuurwerk. Een deskundig onderzoek wees uit dat het ruim 60 jaar oude uurwerk praktisch geheel was versleten en nodig vernieuwd moest worden. Waar moesten echter de centen vandaan komen? De gemeentebegroting was met moeite sluitend gemaakt zodat nieuwe, niet strikt noodzakelijke uitgaven volgens aanwijzing van hogerhand, geen goedkeuring zouden verkrijgen.

De secretaris deed toen de suggestie de beheerders van het Provisoorfonds te verzoeken een uurwerk met elektrische verlichting aan de gemeente ten geschenke aan te bieden. Dit idee vond bijval en de realisering was niet moeilijk omdat de leden van B. en W. toevallig ook de beheerders van genoemd fonds zijn. Bij de ingebruikneming van de klokken was ook het nieuwe uurwerk met de elektrische verlichting aangebracht en sinds dien is heel Genemuiden goed bij de tijd. In het bijzonder is de verlichte wijzerplaat een uitkomst voor de kinderen die nu op elke plaats in de stad kunnen weten of hun bedtijd reeds is genaderd, in elk geval kunnen zij zich niet meer verschuilen achter de uitvlucht: ik wist niet dat het reeds zo laat is. Het is zo als het opschrift van de grote klok zegt: Laat ze vrij luiden in vreugd en smart. In beide gemoedsgesteldheden weten de klokken de gevoelige snaar te raken. Wordt een dode onder het droevige gebeier der klokken grafwaarts gedragen, op nationale feestdagen klinkt hoog van de toren het vrolijke tingelende gebim-bam dat de mensen aanspoort blijde en dankbaar te zijn. Het lijkt soms wel of de klank der klokken automatisch wordt afgestemd op de aard der gebeurtenissen waarin zij een rol heeft te vervullen.

 

Wout van Olst

Gepubliceerd door Erik Driessen
Van Dijk Containers 500