Gulp (column Gerrit van Houwelingen)

In de jaren dat hij zelf nog eindverantwoordelijk is voor groep acht, maar ook later als hij in de bovenbouw invalt wegens ziekte, stroopt hij graag met de jeugd de omgeving af: de Wieden, het Staphorsterveld, de polder Mastenbroek, het Voorsterbos. Genemuiden ligt als een spin in het centrum van dit web. ’s Winters staan er op een kilometer van school duizenden kolganzen. In het voorjaar tijdens de trek foerageren er honderden grutto’s in de plasdras langs het Zwartewater. Hoe hij de jeugd de namen van onze gevederde vrienden bijbrengt? Het verschil tussen een wulp en een kluut vergeet je niet gauw: ‘Een wulp kijkt naar zijn gulp’. Groep acht mag ook elk jaar in het kader van ‘Houdt de Kop schoon’ het zwerfvuil verwijderen. Langs de zomerdijk in de uiterwaard ligt altijd een kraag doake, bezaaid met talloze plastics. Als de vuilniszakken vol zitten, neemt hij de jeugd mee naar een weiland waar de boer in een hoek nooit injecteert. Hier bloeien nog kievitsbloemen, paars, wit en gespikkeld. Voorzichtig laveren ze door de pracht.

Terwijl de leerkracht van groep acht een kijkje in de klas van een collega neemt, zeg maar gluren bij de buren, geeft hijzelf een rekenles. Natuurlijk treft hij weer zo’n saaie leerkrachtgebonden les uit de euro-versie van Pluspunt, een methode die toch al niet de schoonheidsprijs verdient. Op weg naar de klas grist hij een balans mee uit de berging met een doosje gewichten en een pak kopieerpapier. De klas is opeens een en al aandacht door de attributen. Wat zou hij daar mee moeten? Het pak met het kilogewicht doen de ronde. Wat weegt het zwaarst? De balans geeft uitsluitsel. Dan bedenken ze zelf allerlei andere wegingen. Het lesuur vliegt voorbij voor deze doe-klas met vooral vmbo’ers.

Hij blijft aan het eind van de pauze nog even aan de koffietafel zitten. Een stagiaire vuurt als onderdeel van een studieopdracht een aantal vragen op hem af. ‘Welke veranderingen in het onderwijs staan u het meest bij?’ Daar hoeft hij niet lang over na te denken. Voor het dagelijks werk in de klas zet hij de komst van het kopieerapparaat bovenaan en voor zijn directietaken de computer. Vergelijk de oude stencilmachine waarop je de schoolkrant draaide met het kopieerapparaat dat vanuit je klas op je laptop een seintje krijgt om een werkblad van internet te plukken en te vermenigvuldigen. Cornelis Jetses tekende het verschil in de geschiedenisboekjes ‘Toen en nu’ met een jongetje op de voorplecht van de trekschuit die op zijn oude dag hoofdschuddend een vliegtuig ziet overkomen.

‘s Middags kijkt hij nog even snel de rekenopgaven van vanmorgen na, rijdt naar de postbus die het een en ander weer uitbraakt en terwijl hij alles met een natte vinger doorneemt, klinkt daar om het hoekje van de deur een lief stemmetje: ‘Meester, komt u?’ Hij schuift het merendeel van de post naar het archief onder zijn bureau en maakt zich op voor het echte werk: een half uurtje kinderen die moeizaam tot lezen komen een extra zetje geven. Dat geeft meer voldoening dan het gesleur aan een groep om met de citotoets maar het landelijk gemiddelde te halen.