Hasselt herdenkt Eerste Wereldoorlog

Foto Pieter Polman

Een Hasselter gelegenheidskoor oefent al wekenlang voor een optreden tijdens een herdenking van de Eerste Wereldoorlog op 28 november. Beelden, gedichten, boekentafels en persoonlijke verhalen maken de avond in de Ichthuskerk compleet. Daarmee wordt in Zwartewaterland voor het eerst in een eeuw de Eerste Wereldoorlog herdacht.

Het lijkt wat vreemd: na honderd jaar een oorlog herdenken die in Hasselt geen slachtoffer heeft gemaakt. Zelfs vluchtelingen van de slagvelden deden het Hanzestadje niet aan. “Dat is het juist: de Eerste Wereldoorlog is in Nederland een vergeten oorlog. Terwijl we toch een miljoen vluchtelingen opvingen, waarvan er 200.000 zijn gebleven. Veel nazaten wonen hier nog. Die situatie kun je vergelijken met de huidige vluchtelingenstroom uit Syrië”, vertelt Willy Swint.

Zij is een van de Hasselters die is gegrepen door de Eerste Wereldoorlog. Peter Ros is een andere, samen met echtgenote Olevine reist hij regelmatig langs herinneringen aan de oorlog. België en Frankrijk staan daar vol mee. “Om de een of andere reden wil je er steeds meer van weten. Het is een intrigerende oorlog waarvan wij veel kunnen leren. Vooral dat het gevaar continu op de loer ligt. De Tweede Wereldoorlog was een strijd van goed tegen kwaad, maar de Eerste Wereldoorlog was een volstrekt zinloze strijd.”

Oorspronkelijk komt het idee voor de Hasselter herdenking uit de organisatie van het WG van de Hulstfestitval, vertelt Corry Folkersma. “Het boek ‘Peerke en z’n kameraden’ van Van de Hulst gaat over een Belgische vluchtelinge. Voor zover mij bekend is dat het enige Nederlandse kinderboek waarin aandacht is voor de Eerste Wereldoorlog.”

Het gelegenheidskoor staat met toepasselijke liederen stil bij de vier oorlogsjaren. Op het repertoire staan typische soldatenliederen, maar ook werk van Claudia de Breij, Leonard Cohen en zelfs de Zangeres zonder Naam. Persoonlijke verhalen staan verder centraal. Ros: “Aanwezigen vertellen het verhaal achter een foto of voorwerp. Verder maken we de komende tijd poppy’s: die klaprozen groeiden uit tot het symbool van de Eerste Wereldoorlog. Eerst in Engeland, later in heel Europa.”

Want elders leeft de Eerste Wereldoorlog juist wel, soms zelfs meer dan het even wrede vervolg daarop. “In Ieper luisteren elke avond honderden mensen naar The Last Post. Ze worden met busladingen aangevoerd. Nederland doet helemaal niets met deze oorlog en dat willen we met de herdenking een beetje veranderen”, aldus Hannie Becker, die iedere dinsdagavond leiding geeft aan het gelegenheidskoor.

Ook volgens Jo Decrock leeft de Eerste Wereldoorlog in zijn geboorteland volop. De geboren Gentenaar woont al jarenlang in Zwartsluis. “Mijn grootouders woonden op re-oever, het stuk dat Duitsland en zijn bondgenoten vier jaar bezet hielden en vernietigden. Toen ze na een vlucht naar Engeland terugkeerden waren ze alles kwijt”, aldus Decrock. De oorlog had ook grote invloed op het huidige België. “Vlaamse soldaten verstonden de bevelen van Franstalige officieren niet en sneuvelden massaal. Hieruit ontstond de Vlaamse beweging die leidde tot het Vlaamse gewest en de Vlaamse gemeenschap in het koninkrijk België.”